De 5 paradoxen die lean werken zo moeilijk maken

Lean paradox #1: Sneller gaan door langzamer te gaan

We kennen lean onder andere van de korte doorlooptijden. Die snelheid ontstaat door aandacht te geven aan het proces. Dit geldt zowel voor productie waarbij regelmatig een stopsignaal wordt gegeven om problemen te kunnen oplossen, als voor projectmatig werken waarbij vroegtijdig alternatieven worden onderzocht om tot de best mogelijke oplossing te komen. Velen hebben moeite deze investeringen te doen en zetten het liefste druk op de ketel, met een averechts effect.

Lean paradox #2: Stabiliteit versus continu verbeteren

Een van de pijlers van de Toyota Way is ‘continu verbeteren’, terwijl lean ook uitgaat van stabiliteit. Het punt is dat menigeen de instabiliteit van het systeem niet eerst aanpakt, waardoor elke verandering daarna het systeem alleen maar instabieler maakt. Ook hier willen we te snel en gaan we als een razende verspillingen elimineren, zonder iets aan de bronoorzaak te doen: het afvlakken van de pieken en dalen (heijunka) en het aanbrengen van een ritme.

Lean paradox #3: Standaardisatie versus creativiteit

Helaas wordt standaardisatie vaak gezien als killer van creativiteit. Dit terwijl heldere begrenzing juist nodig is om ruimte te scheppen voor vrijheid. Essentieel is echter hoe die begrenzing tot stand komt. En een standaard is niet in beton gegoten, want dat blokkeert de vooruitgang. Denk maar aan het beoefenen van een dans, eerst de pasjes leren en pas na totale beheersing komt de vrijheid om er in stijl een eigen draai aan te geven. Vaak hebben we het geduld niet om de basis te leren, we doen het liefst alvast ons eigen ding (en komen dus nooit echt vooruit).

Lean paradox #4: Eisend zijn versus respect

Lean is veeleisend. Liever wordt een doelstelling geëist van 30% minder materiaalverbruik dan van 5%. Niet om dwingend te zijn, maar omdat zo’n hoge doelstelling een meer holistische benadering van het probleem vergt. Om continu te verbeteren, is het goed om een uitdagend doel te stellen. Maar belangrijk is dat dit altijd met ‘respect voor mensen’ gebeurt, de tweede pijler van de Toyota Way. De uitdaging wordt dus niet over de schutting gegooid, maar in overleg en met de nodige hulp gesteld. Anders krijgt lean de negatieve connotatie mean met zich mee.

Lean paradox #5: Aandacht voor kwaliteit versus lagere kosten

De algemene aanname is dat kwaliteit duur is. Kijk maar naar de spreuken die op internet rondgaan die zeggen dat snelheid ten koste gaat van de kwaliteit en/of duurder is. Deze zogenaamde iron triangle houdt weliswaar stand in een traditionele manier van werken, maar met lean wordt dit juist doorbroken. Door in zo klein mogelijke batches te werken wordt niet alleen de totale doorlooptijd korter, maar gaat ook de kwaliteit omhoog omdat problemen makkelijker af te vangen zijn.

Omarm tegenstellingen als een way of life

Van nature willen we kiezen: of voor het een, of voor het ander. Terwijl het vaak juist de kunst is iets zo te maken dat het voldoet aan beide voorwaarden. Voor een moderne organisatie zijn optimalisatie en innovatie de extremen die beide omarmd en overstegen moeten worden. En dit kan met lean.

(Dit artikel verscheen eerder al op de site van Management Team, en is gebaseerd op bevindingen uit mijn boek).