Korte ketens: lean en circulair

Korte ketens zijn weer helemaal in, las ik in een artikel over een voedselpark. Want dicht bij de afnemers zitten scheelt veel transport en dus tussenstations. Echter, door kortzichtig ‘economisch-inkoop-denken’ gingen we voor een cent minder liever iets van ver halen. Maar als er een kink in de lange kabel komt zijn de consequenties vaak erg groot, bijvoorbeeld voor het verloop van een project. Wat zijn die consequenties en waarom kan het beter korter?

Verborgen kosten

Aangezien nevenkosten moeilijk te kwantificeren zijn, gaan we al snel voor de laagste inkoopprijs in plaats van voor de laagste totaalprijs. Die totaalprijs bevat namelijk ook kosten voor extra handling waardoor extra schades, extra bestelde goederen (just-in-case) die we door de lange en onzekerdere lijnen extra vroeg bestellen waarvoor extra opslag nodig is. Al deze kosten zitten ergens verborgen, maar schrijven we niet toe aan deze ‘goedkopere’ producten. En zo lijkt iets goedkoper, maar is dat niet per se als je het zuiver berekent.

Bovendien hebben lange aanvoerlijnen meer risico, er kan makkelijker onderweg een kink in de kabel komen. Een kleine hick-up in de aanvoerketen verstoort al snel de rest van het proces. Met kunst- en vliegwerk passen we planningen en personele bezettingen aan. Vaak leidt dat tot ergernissen bij zowel personeel als de klant. De collateral damage hiervan vinden we normaal, maar is wel degelijk een kostenpost! De euro’s die we besparen verliezen we in een handomdraai door alle gedoe verderop.

Meer waarde

In het lean denken willen we het liefste ook kortere lijnen, mede vanwege leverbetrouwbaarheid. Dat hebben we geweten in de Covid-tijd. Maar ook het beter en sneller kunnen afstemmen, zeker als het om complexere producten gaat. Ik zie regelmatig dat er enorm veel ruis op de lijn zit wanneer het afstemmen lastiger wordt. De afstemmingsverliezen en rework-kosten schieten dan omhoog. Terwijl afstemmen de essentie is voor slimme en gedegen oplossingen binnen projecten.

Maar ook voor bulk. Voor voedsel betekent dat het verser kan blijven, of in elk geval veel koeling en transport bespaart en tussenpartijen die er allemaal wat aan moeten verdienen. Want met de korte lijntjes is de verkoop vaak ook rechtstreekser. En het scheelt verspilling, want alles waar iets vervoerd en weer opgeslagen wordt gaat wel iets mis. Daardoor wordt er vaak extra besteld vanwege de verwachte verspillingen, tot wel 10% van wat nodig is!

Circulair

En dan hebben we het nog niet eens over de mogelijkheden voor circulaire principes. Het hebben van korte ketens in een circulaire wereld heeft verschillende voordelen, zoals: verminderde milieu-impact, verbeterde resource-efficiëntie, lokale economische ontwikkeling, betere transparantie en traceerbaarheid.

Het idee van korte ketens past bij het lean-concept van het minimaliseren van transport en logistiek, aangezien het de afstand tussen producenten en consumenten verkleint. Het minimaliseert ook verspilling door het bevorderen van directe communicatie en samenwerking tussen verschillende schakels in de keten. Zaken die we in een circulaire economie ook nastreven.